Κυριακή 13 Μαρτίου 2016

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 705-723 (Αίμονας)

Μην έχεις ένα μόνο τρόπο σκέψης, αυτό που λες εσύ να ‘ναι το σωστό και τίποτα άλλο· γιατί όποιος νομίζει πως αυτός μόνο σκέφτεται σωστά, όποιος πιστεύει πως μόνο αυτός έχει άποψη και ψυχή, αυτοί όταν τους «ανοίξεις» αποδεικνύονται κούφιοι. Αλλά ένας άνθρωπος, ακόμη κι αν είναι σοφός, το να μαθαίνει πολλά δεν είναι ντροπή και να μην «παρατραβάει το σκοινί». Κοίτα στους χείμαρρους  πως σώζουν τα κλωνάρια τους τα δέντρα που λυγίζουν, ενώ αυτά που αντιστέκονται χάνονται. Έτσι και στο πλοίο, όποιος σφίξει τα σχοινιά των πανιών και δεν τα λασκάρει, αναποδογυρίζει το καράβι και ταξιδεύει πλέον ανάποδα. «Δώσε, λοιπόν, τόπο στην οργή» και άλλαξε γνώμη. Κι αν μου επιτρέπεται να πω τη σκέψη μου, αν και νεότερος, πιστεύω πως είναι πολύ ωραίο να γεννηθεί κανείς σοφός γεμάτος γνώσεις· διαφορετικά, αν δε μπορεί να γίνει αυτό, καλό είναι να μαθαίνει κανείς από τους μυαλωμένους  
Μή νυν ἓν ἦθος μοῦνον ἐν σαυτῷ φόρει, ὡς φῂς σύ, κοὐδὲν ἄλλο, τοῦτ' ὀρθῶς ἔχειν· ὅστις γὰρ αὐτὸς ἢ φρονεῖν μόνος δοκεῖ, ἢ γλῶσσαν ἣν οὐκ ἄλλος ἢ ψυχὴν ἔχειν, οὗτοι διαπτυχθέντες ὤφθησαν κενοί. ᾿Αλλ' ἄνδρα, κεἴ τις ᾖ σοφός, τὸ μανθάνειν πόλλ' αἰσχρὸν οὐδὲν καὶ τὸ μὴ τείνειν ἄγαν. ῾Ορᾷς παρὰ ῥείθροισι χειμάρροις ὅσα δένδρων ὑπείκει, κλῶνας ὡς ἐκσῴζεται, τὰ δ' ἀντιτείνοντ' αὐτόπρεμν' ἀπόλλυται. Αὔτως δὲ ναὸς ὅστις ἐγκρατὴς πόδα τείνας ὑπείκει μηδέν, ὑπτίοις κάτω στρέψας τὸ λοιπὸν σέλμασιν ναυτίλλεται. ᾿Αλλ' εἶκε, θυμῷ καὶ μετάστασιν δίδου. Γνώμη γὰρ εἴ τις κἀπ' ἐμοῦ νεωτέρου πρόσεστι, φήμ' ἔγωγε πρεσβεύειν πολὺ φῦναι τὸν ἄνδρα πάντ' ἐπιστήμης πλέων· εἰ δ' οὖν, φιλεῖ γὰρ τοῦτο μὴ ταύτῃ ῥέπειν, καὶ τῶν λεγόντων εὖ καλὸν τὸ μανθάνειν

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 1023-1028 (Τειρεσίας)

Είναι συνηθισμένο σε όλους τους ανθρώπους να κάνουν λάθη· όταν, όμως, κάποιος κάνει λάθος, δεν είναι άμυαλος ή δυστυχής αυτός που διορθώνει το λάθος και δεν πεισμώνει· η ισχυρογνωμοσύνη πληρώνεται  
᾿Ανθρώποισι γὰρ τοῖς πᾶσι κοινόν ἐστι τοὐξαμαρτάνειν·  ἐπεὶ δ' ἁμάρτῃ, κεῖνος οὐκέτ' ἔστ' ἀνὴρ ἄβουλος οὐδ' ἄνολβος, ὅστις ἐς κακὸν πεσὼν ἀκῆται μηδ' ἀκίνητος πέλῃ· αὐθαδία τοι σκαιότητ' ὀφλισκάνει

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 1347-1353 (χορός)

Η φρόνηση είναι το πρώτο και μεγάλο καλό της ευτυχίας· γι’ αυτό κανείς δεν πρέπει να ασεβεί στους θεούς. Τα ξιπασμένα λόγια με μεγάλες συμφορές πληρώνονται, ενώ τα γηρατειά φέρνουν τη σύνεση
Πολλῷ τὸ φρονεῖν εὐδαιμονίας πρῶτον ὑπάρχει· χρὴ δὲ τά γ' εἰς θεοὺς μηδὲν ἀσεπτεῖν; μεγάλοι δὲ λόγοι μεγάλας πληγὰς τῶν ὑπεραύχων ἀποτείσαντες γήρᾳ τὸ φρονεῖν ἐδίδαξαν

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 1242-1243 (αγγελιαφόρος)

η απερισκεψία είναι το πιο μεγάλο κακό στον κόσμο
τὴν ἀβουλίαν ὅσῳ μέγιστον ἀνδρὶ πρόσκειται κακόν

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 672-676 (Κρέων)

Δεν υπάρχει μεγαλύτερο κακό από την αναρχία· αυτή και πόλεις καταστρέφει και σπίτια αναστατώνει και τον πανικό σκορπά στον κουρνιαχτό της μάχης· ενώ η πειθαρχία σώζει τους πολλούς που στέκονται όρθιοι και πολεμάνε
᾿Αναρχίας δὲ μεῖζον οὐκ ἔστιν κακόν· αὕτη πόλεις ὄλλυσιν, ἥδ' ἀναστάτους οἴκους τίθησιν, ἥδε συμμάχου δορὸς τροπὰς καταρρήγνυσι· τῶν δ' ὀρθουμένων σῴζει τὰ πολλὰ σώμαθ' ἡ πειθαρχία

Σάββατο 12 Μαρτίου 2016

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 737-739 (Αίμονας-Κρέων)

ΑΙ.        Δεν υπάρχει πόλη που ν’ ανήκει σ’ έναν άντρα μόνο
ΚΡ.       Δεν ανήκει η πόλη σ΄ αυτόν που την κυβερνά;
ΑΙ.        Ωραία θα κυβερνούσες μόνος σου σε μια έρημη πόλη!
ΑΙ.        Πόλις γὰρ οὐκ ἔσθ' ἥτις ἀνδρός ἐσθ' ἑνός.
ΚΡ.       Οὐ τοῦ κρατοῦντος ἡ πόλις νομίζεται;
ΑΙ.        Καλῶς ἐρήμης γ' ἂν σὺ γῆς ἄρχοις μόνος

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 666-667 (Κρέων)

Αλλά όποιον η πόλη επέλεξε να την κυβερνά, αυτόν πρέπει να τον υπακούμε και στα μικρά και στα δίκαια και στα ενάντια
᾿Αλλ' ὃν πόλις στήσειε, τοῦδε χρὴ κλύειν καὶ σμικρὰ καὶ δίκαια καὶ τἀναντία

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 661-662 (Κρέων)

Όποιος στο σπίτι του είναι καλός νοικοκύρης, θα αποδειχτεί πως και για την πόλη του είναι δίκαιος
ἐν τοῖς γὰρ οἰκείοισιν ὅστις ἔστ' ἀνὴρ χρηστός, φανεῖται κἀν πόλει δίκαιος ὤν

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 613-614 (χορός)

Η ζωή των ανθρώπων δε μένει για πολύ καιρό έξω από τις συμφορές
οὐδὲν ἕρπει θνατῶν βιότῳ πάμπολύ γ' ἐκτὸς ἄτας

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 782-791 (χορός)

Έρωτα, ανίκητε στη μάχη, Έρωτα ορμητικέ που γεμίζεις την πλάση, που τις νύχτες σου περνάς στα απαλά νεανικά μάγουλα, που τριγυρνάς τις θάλασσες και τις αυλές των χωρικών· και μήτε θεός αθάνατος μήτε θνητός μπορεί να σου γλιτώσει, αφού φωλιάζεις στο κορμί και το τρελαίνεις. Εσύ τους δίκαιους ξεμυαλίζεις και στην καταστροφή τους οδηγείς
῎Ερως ἀνίκατε μάχαν, ῎Ερως, ὃς ἐν κτήμασι πίπτεις, ὃς ἐν μαλακαῖς παρειαῖς νεάνιδος ἐννυχεύεις, φοιτᾷς δ' ὑπερπόντιος ἔν τ' ἀγρονόμοις αὐλαῖς· καί σ' οὔτ' ἀθανάτων φύξιμος οὐδεὶς οὔθ' ἁμερίων ἐπ' ἀνθρώπων, ὁ δ' ἔχων μέμηνεν. Σὺ καὶ δικαίων ἀδίκους φρένας παρασπᾷς ἐπὶ λώβᾳ

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 523 (Αντιγόνη)

Δε γεννήθηκα για να συμμερίζομαι το μίσος, αλλά για να αγαπώ και ν΄ αγαπιέμαι
Οὔτοι συνέχθειν, ἀλλὰ συμφιλεῖν ἔφυν

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 622-625 (χορός)

Το κακό φαίνεται κάποτε καλό στο μυαλό εκείνου που ο θεός στη συμφορά τον οδηγεί· πολύ λίγο χρόνο χαίρεται μακριά από τις συμφορές
τὸ κακὸν δοκεῖν ποτ' ἐσθλὸν τῷδ' ἔμμεν, ὅτῳ φρένας θεὸς ἄγει πρὸς ἄταν· πράσσει δ' ὀλιγοστὸν χρόνον ἐκτὸς ἄτας

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 453-457 (Αντιγόνη)

Ποτέ δε συλλογίστηκα πως οι δικές σου διαταγές έχουν τόση ισχύ, ώστε να μπορείς, αν και θνητός, να καταπατάς τους άγραφους και αδιασάλευτους νόμους των θεών. Γιατί αυτοί ούτε σημερινοί είναι ούτε και χθεσινοί, αλλά υπάρχουν από πάντα και κανείς ποτέ δεν έμαθε πώς εμφανίστηκαν στους ανθρώπους
οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ' ὥστ' ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ' ὑπερδραμεῖν. Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές, ἀλλ' ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα, κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου 'φάνη

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 367-371 (χορός)

Όποιος τηρεί τους νόμους των ανθρώπων και του θεού το δίκιο που το κρατεί όρκος ιερός, είναι πολίτης· δεν είναι πολίτης αυτός που τ’ άδικο κλωτσάει, μακάρι και μ’ αποκοτιά

νόμους παρείρων χθονὸς θεῶν τ' ἔνορκον δίκαν ὑψίπολις· ἄπολις ὅτῳ τὸ μὴ καλὸν ξύνεστι τόλμας χάριν

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 679-680 (Κρέων)

Κι είναι καλύτερο, αν βέβαια δε γίνεται αλλιώς, να χάσω το αξίωμά μου από άντρα· τουλάχιστον δε θα με αποκαλούν κατώτερο από μια γυναίκα
κρεῖσσον γάρ, εἴπερ δεῖ, πρὸς ἀνδρὸς ἐκπεσεῖν, κοὐκ ἂν γυναικῶν ἥσσονες καλοίμεθ' ἄν

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 648-651 (Κρέων)

Ποτέ, παιδί μου, μη χάσεις το μυαλό σου εξαιτίας του πόθου για μια γυναίκα, γνωρίζοντας πως σταδιακά αυτό γίνεται ψυχρή αγκαλιά, το να έχεις δηλαδή στο πλευρό σου όταν κοιμάσαι μια κακή γυναίκα

Μή νύν ποτ', ὦ παῖ, τὰς φρένας <γ'> ὑφ' ἡδονῆς γυναικὸς οὕνεκ' ἐκβάλῃς, εἰδὼς ὅτι ψυχρὸν παραγκάλισμα τοῦτο γίγνεται, γυνὴ κακὴ ξύνευνος ἐν δόμοις; 

Παρασκευή 11 Μαρτίου 2016

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 61-62 (Ισμήνη)

Αλλά πρέπει να καταλάβεις τούτο, πως γεννηθήκαμε γυναίκες και με άντρες δεν πρέπει να τα βάζουμε

᾿Αλλ' ἐννοεῖν χρὴ τοῦτο μὲν γυναῖχ' ὅτι ἔφυμεν, ὡς πρὸς ἄνδρας οὐ μαχουμένα

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 392-393 (φύλακας0

Η ξαφνική κι απρόσμενη χαρά είναι η πιο γλυκιά απ’ όλες τις χαρές [φέρνει διπλή χαρά]

ἡ γὰρ ἐκτὸς καὶ παρ' ἐλπίδας χαρὰ ἔοικεν ἄλλῃ μῆκος οὐδὲν ἡδονῇ

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 178-181 (Κρέων)

Για μένα, όποιος αναλαμβάνει τις τύχες μιας χώρας και δε λαμβάνει τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις αλλά από φόβο καταπίνει τη γλώσσα του, είναι ένας άθλιος κι ανάξιος ηγέτης και τώρα και από πάντα

᾿Εμοὶ γὰρ ὅστις πᾶσαν εὐθύνων πόλιν μὴ τῶν ἀρίστων ἅπτεται βουλευμάτων, ἀλλ' ἐκ φόβου του γλῶσσαν ἐγκλῄσας ἔχει, κάκιστος εἶναι νῦν τε καὶ πάλαι δοκεῖ

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 175-177 (Κρέων)

Είναι αδύνατο να μάθεις τη ψυχή, το φρόνημα και τη γνώμη κανενός ανθρώπου, πριν δοκιμαστεί στην εξουσία και στο νόμο
᾿Αμήχανον δὲ παντὸς ἀνδρὸς ἐκμαθεῖν  ψυχήν τε καὶ φρόνημα καὶ γνώμην, πρὶν ἂν ἀρχαῖς τε καὶ νόμοισιν ἐντριβὴς φανῇ

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 463-464 (Αντιγόνη)

Γιατί όποιος, όπως εγώ, ζει μέσα στις συμφορές, δε θα έχει κέρδος όταν πεθάνει;

ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ, πῶς ὅδ' οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; 

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 361-363 (χορός)

Από το θάνατο μόνο δε μπορεί να ξεφύγει άνθρωπος, παρ’ όλο που βρήκε ψάχνοντας θεραπείες σε ανίατες ασθένειες
῞Αιδα μόνον  φεῦξιν οὐκ ἐπάξεται, νόσων δ' ἀμηχάνων φυγὰς ξυμπέφρασται

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 312-314 (Κρέων)

Δεν πρέπει να αγαπάς το κέρδος απ’ όπου κι αν το βρεις. Θα δεις τους περισσότερους από τα αισχρά κέρδη να καταστρέφονται παρά να σώζονται
οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. ᾿Εκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 295-301 (Κρέων)

Κανένα κακό πράγμα δε φύτρωσε στον κόσμο όπως το χρήμα· αυτό και πόλεις κυριεύει, ανθρώπους πετάει έξω από τα σπίτια τους, διδάσκει και πλανεύει το συνετό μυαλό των ανθρώπων να κάνει αναισχυντίες, αυτό μαθαίνει τον άνθρωπο να γίνεται πονηρός και να γνωρίζει κάθε ασεβή πράξη

Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος κακὸν νόμισμ' ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ, τόδ' ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων, τόδ' ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ' ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ' ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι

Σοφοκλής, Αντιγόνη, στιχ. 221-222 (Κρέων)

Πολλές φορές κατέστρεψαν τον άνθρωπο ελπίδες κέρδους
ὑπ' ἐλπίδων ἄνδρας τὸ κέρδος πολλάκις διώλεσεν

Σοφοκλής, Οιδίπους Τύραννος, στιχ. 617 (χορός)

Αυτοί που σκέφτονται βιαστικά σφάλλουν
φρονεῖν γὰρ οἱ ταχεῖς οὐκ ἀσφαλεῖς

Σοφοκλής, Οιδίπους Τύραννος, στιχ. 380-382 (Οιδίποδας)

Πλούτε και βασιλεία, τέχνη των τεχνών, πόσος φθόνος για σας δημιουργείται μέσα στην πολυπόθητη  ζωή του ανθρώπου
῏Ω πλοῦτε καὶ τυραννὶ καὶ τέχνη τέχνης ὑπερφέρουσα, τῷ πολυζήλῳ βίῳ ὅσος παρ' ὑμῖν ὁ φθόνος φυλάσσεται

Σοφοκλής, Οιδίπους Τύραννος, στιχ.49-51 (Ιερέας)

Δε θα θυμάται κανείς την καλή σου βασιλεία, αν ορθοποδήσουμε αργότερα και τσακιστούμε τώρα, γι’ αυτό και με ασφάλεια στήριξε και ανόρθωσε τη χώρα
ἀρχῆς δὲ τῆς σῆς μηδαμῶς μεμνώμεθα στάντες τ' ἐς ὀρθὸν καὶ πεσόντες ὕστερον, ἀλλ' ἀσφαλείᾳ τήνδ' ἀνόρθωσον πόλιν

Σοφοκλής, Οιδίπους Τύραννος, στιχ. 87-88 (Κρέων)

Γιατί πιστεύω πως και από τις θλίψεις, αν τύχει στο τέλος και ξεφύγεις, όλα είναι καλά (τέλος καλό, όλα καλά) 
λέγω γὰρ καὶ τὰ δύσφορ', εἰ τύχοι κατ' ὀρθὸν ἐξελθόντα, πάντ' ἂν εὐτυχεῖν