ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
«Μόνο ένας πλουραλιστικός Τύπος εγγυάται την ελευθερία των πληροφοριών. Ιδιωτικά και κρατικά μονοπώλια, που δεν επιτρέπουν την ελεύθερη έκφραση όλων των απόψεων, θέτουν την ελευθερία αυτή σε κίνδυνο».
Με αφορμή την παραπάνω άποψη – εκφρασθείσα από γνωστό δημοσιογράφο – ποιες είναι οι απόψεις σας σχετικά με την αποστολή του Τύπου και με το ρόλο που διαδραματίζει στην εποχή μας ;
ΠΡΟΛΟΓΙΚΑ-ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ
Ο J.-L. Servan-Schreiber μας λέει πως «η ελευθερία του τύπου είναι το δικαίωμα να δημοσιεύουμε ό,τι θέλουμε, αλλά η ελευθερία της πληροφόρησης πάει πιο μακριά, επιτρέπει να γνωρίζουμε κάθε τι που συμβαίνει».
ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ: Είναι η μετάδοση ή μεταβίβαση κάποιων ειδήσεων ή απόψεων, ποικίλου περιεχομένου (πολιτικού, ενημερωτικού, επιστημονικού, ψυχαγωγικού κτλ) μέσω των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (δηλ. τηλεόραση, ραδιόφωνο, αφίσα και οτιδήποτε έντυπο ή μη που απευθύνεται μαζικά στους ανθρώπους).
Πληροφόρηση: Σημαίνει ύπαρξη πληροφοριών > κριτική τους αντιμετώπιση και χρησιμοποίησή τους τόσο για την προσαρμογή του ατόμου στο περιβάλλον όσο και για την επίδραση του ατόμου πάνω σ’ αυτό (προϋπόθεση: η έγκυρη, έγκαιρη και αντικειμενική πληροφόρηση).
{ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟ = το ανεξάρτητο από το υποκείμενο είτε αυτό είναι ατομικό είτε συλλογικό. Δεν ταυτίζεται με το «διυποκειμενικό», με αυτό δηλαδή που είναι απ’ όλα τα υποκείμενα παραδεκτό (αν και ως «αντικειμενική» αλήθεια μάλλον αυτό εννοούμε), αλλά υπάρχει έξω απ’ όλα τα υποκείμενα, σαν αντικειμενική αξιολογική οντότητα}
Ελευθερία της πληροφόρησης: η φύση και η μετάδοση των πληροφοριών καθορίζονται μόνο από τα ίδια τα μέσα ενημέρωσης και δεν είναι αποτέλεσμα κάποιου εξαναγκασμού, βίαιου ή όχι, «πολιτικού» ή οικονομικού (πλουραλισμός απόψεων στο ίδιο το μέσο ενημέρωσης)
ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ
( ο ρόλος που ΠΡΕΠΕΙ να διαδραματίζει)
- Να λέει την ΑΛΗΘΕΙΑ (αμερόληπτη, αντικειμενική πληροφόρηση)
- Να είναι αγωνιστής και προστάτης των ανθρώπινων δικαιωμάτων, αλλά και των δημοκρατικών διαδικασιών
- Να παίζει το ρόλο της «ήρεμης» δύναμης, να αποτρέπει δηλαδή και όχι να δημιουργεί συγκρούσεις και φανατισμούς
- Να διαπαιδαγωγεί σε κοινωνικά, επιστημονικά, καλλιτεχνικά, ψυχαγωγικά, πολιτικά, ιδεολογικά θέματα
- Να είναι πραγματικός εκφραστής του λαού
 Προβολή ιδεών και κοινωνικών αιτημάτων
 Μελέτη προβλημάτων και υπόδειξη λύσεων
 Ουσιαστική κριτική και όχι άρνηση
 Έλεγχος κοινωνικοπολιτικών διαδικασιών και καταλογισμός ευθυνών προς οιαδήποτε κατεύθυνση
Ο ΡΟΛΟΣ ΠΟΥ ΔΙΑΔΡΑΜΑΤΙΖΕΙ Ο ΤΥΠΟΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ
ΘΕΤΙΚΟΣ- Και μόνο η ύπαρξή του
- Επικοινωνία πολιτών και κρατών > «ανταλλαγή» ιδεών, γνωριμία με πολιτισμούς και πολιτικά συστήματα άλλων χωρών κτλ
- Διαμόρφωση κοινής γνώμης
- Λήψη σωστών αποφάσεων
- Αντιμετώπιση πρακτικών προβλημάτων
ΑΡΝΗΤΙΚΟΣ
- Εξυπηρέτηση πολιτικών και οικονομικών σκοπιμοτήτων
- Εκχυδαϊσμένη θεματολογία, «κιτρινισμός»
- Άκρατη αμφισβήτηση > σύγχυση, αβεβαιότητα και αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης
- Όχι εποικοδομητική κριτική, αλλά άρνηση > δε βοηθά στη προαγωγή του κοινωνικού συμφέροντος και στην ανεύρεση της καταλληλότερης λύσης για τα κοινωνικά προβλήματα
- Μεροληπτικότητα / παραπληροφόρηση / λαϊκισμός / προπαγάνδα > χειραγώγηση του πολίτη, φανατισμός, κοινωνικές συγκρούσεις
- Σύγχρονη μορφή ανελευθερίας

ΕΠΙΛΟΓΙΚΑ
- Σημασία πληροφόρησης
- Μη εκπλήρωση, ενίοτε, της υψηλής της αποστολής (παραπληροφόρηση)
- Αντίδραση πολίτη στη χειραγώγηση > πνευματική του ανύψωση μέσα από μια ανθρωπιστική παιδεία

« η ελευθερία του Τύπου δε συνίσταται στο ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να γράφει ό,τι θέλει. Η άποψη αυτή είναι χοντροκομμένη και επιφανειακή».
Hegel (Έγελος)

« το ποσοστό των εγγραμμάτων μας ξεπερνά το 90% του πληθυσμού μας. Έχουμε ραδιόφωνο, τηλεόραση, κινηματογράφο, εφημερίδες, καθημερινά, για τον καθένα. Αλλά αυτά τα μέσα επικοινωνίας, αντί να μας προσφέρουν ό,τι καλύτερο υπάρχει από τη παλιότερη και τη σύγχρονη φιλολογία και μουσική, καθώς είναι φορτωμένα συνεχώς με διαφημίσεις, γεμίζουν τα μυαλά των ανθρώπων με εντελώς ασήμαντα πράγματα που απέχουν από κάθε άποψη από την πραγματικότητα, με σαδιστικές φανταστικές ιστορίες, που ακόμα και ο ημιμαθής δύσκολα ανέχεται να τις παρακολουθεί έστω και από καιρό σε καιρό. Ενώ, όμως, τα μυαλά καθενός, νέου ή ηλικιωμένου, δηλητηριάζονται κατ’ αυτό τον τρόπο, συνεχίζουμε μακάρια να θεωρούμε πως τίποτα το … ανήθικο δεν υπάρχει στην οθόνη». Έριχ Φρομ, «Η υγιής Κοινωνία»

ΘΕΜΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 1994 Δ ΔΕΣΜΗΣ Ζούμε στην εποχή της πληροφόρησης. Η πληροφόρηση όλο και περισσότερο έχει μεγάλη σημασία για τη ζωή μας. Συμβάλλει στη διακίνηση ιδεών και γνώσεων και βοηθά στη λήψη σωστών αποφάσεων και την αντιμετώπιση πρακτικών προβλημάτων. Μερικές φορές, όμως, έχει και αρνητικές επιπτώσεις, ιδιαίτερα όταν προκαλεί σύγχυση και αποπροσανατολισμό.
Να σχολιάσετε τις διαπιστώσεις αυτές και να τις τεκμηριώσετε.
ΘΕΜΑ: Ένα ιδιαίτερο γνώρισμα της σύγχρονης εποχής είναι η μεγάλη διάδοση των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Η λειτουργία τους διακλαδώνεται σε κάθε όψη της κοινωνικής ζωής, αλλά και στις διεθνείς σχέσεις, με αποτέλεσμα να γίνεται πολύς λόγος για το αν επηρεάζουν θετικά ή όχι τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, την πληροφόρηση και την ενημέρωση, τις τάσεις της συμπεριφοράς, σχέσεις λαών και κρατών.
Να αναπτύξετε τις απόψεις σας τεκμηριωμένα, σχετικά με το πρόβλημα αυτό και ειδικότερα για το αν η πολυφωνία των μέσων αυτών συντελεί στην εξύψωση του πνευματικού επιπέδου ενός λαού ή στη σύγχυσή του.
Της εφημερίδας το ανάγνωσμα (2)
{ΘΕΜΑ: Να τεκμηριώσετε σ’ ένα κείμενο 300 λέξεων την υπεροχή του Τύπου ως μέσου πληροφόρησης συγκριτικά με την τηλεόραση, όσον αφορά στον τρόπο επηρεασμού του δέκτη.}
Ο ρομαντισμός των αδεσμεύτων (38)
Πανελλήνιες εξετάσεις Β Λυκείου 2003 (REALITIES και ΒΙΒΛΙΟ)
Πανελλήνιες εξετάσεις Β Λυκείου 1999 (TV, εικόνα, πληροφόρηση)
ΘΕΜΑ: Με τα ΜΜΕ πληροφορούμαστε κάθε στιγμή οτιδήποτε συμβαίνει στον κόσμο: Τις περισσότερες φορές γεγονότα βίας και καταστροφής, αλλά και προσπάθειες για την αντιμετώπισή τους. Ποια θέση έχουν όλα αυτά στους προβληματισμούς ενός νέου στην ηλικία σου, σε μια αποφασιστική περίοδο, όπου το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην προετοιμασία για τη ζωή;
Το δελτίο ειδήσεων (8)
Το βιβλίο ποτέ δεν πεθαίνει (58)
Τηλεόραση και τύπος (46)
{ΘΕΜΑ: « Ο σημερινός πολίτης, βιαστικός, κουρασμένος, ισοπεδωμένος από την ασθματική καθημερινότητα, δεν μοιάζει να διαθέτει εσωτερικές αντιστάσεις, αρέσκειες αιτιολογημένες, εγρήγορση πνεύματος, ώστε να αντιμετωπίσει κριτικά και να αντισταθεί στην τηλεόραση». Με αφορμή αυτό το σχόλιο, να αναφέρετε επιγραμματικά τους κινδύνους που κρύβει η τηλεόραση, καθώς και τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την ποιοτική αναβάθμισή της.}
TV και βία (18)
Η ψευδαίσθηση της αλήθειας (7)
Τηλεοπτική βία στο φως των κεριών (44)
Τι εστί Big Brother; (45)
Τύπος και δημοκρατία (57)
Κάψιμο βιβλίων (25)
Πανελλήνιες εξετάσεις Γ Λυκείου 2009 (βιβλίο)

ΕΙΚΟΝΑ Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι από την «εικόνα», που με τα σύγχρονα τεχνικά μέσα – για παράδειγμα ο κινηματογράφος και η τηλεόραση – προσφέρεται έντονα και αλλεπάλληλα στην κατ’ αίσθηση αντίληψη, κινδυνεύει η παιδεία, επομένως και ο πνευματικός μας πολιτισμός. Βέβαια, υπάρχουν και άλλοι που όχι μόνο με θέρμη υποστηρίζουν το αντίθετο, αλλά μιλούν ακόμη και για θετικές επιδράσεις.
Να διερευνήσετε τις θετικές επιδράσεις του οπτικού στοιχείου στη ζωή μας.
ΠΡΟΛΟΓΙΚΑ
«εικόνα» > μέσα > γραπτός τύπος (εφημερίδες, περιοδικά)
> ηλεκτρονικός τύπος (TV)
> ηλεκτρονικοί υπολογιστές
> κινηματογράφος
> ηλεκτρονικά παιχνίδια κτλ
>χαρακτηριστικά της > χρώμα
> κίνηση και ήχος (πχ TV)
> μπαίνει σε κάθε σπίτι και μπορεί να την παρακολουθήσει ο καθένας, ανεξαρτήτως πνευματικού επιπέδου
ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
- Ευαισθητοποίηση πολιτών για κοινωνικά και όχι μόνο ζητήματα (ισχυρές επιδράσεις, αφού η εικόνα εισχωρεί σε κάθε σπίτι, κυρίως μέσα από την TV).
- Ρεαλιστική απεικόνιση της πραγματικότητας (υπό προϋποθέσεις φυσικά > όχι «μισές αλήθειες» με απόκρυψη στοιχείων, όχι φωτομοντάζ κτλ).
- Προσιτή στους πολλούς (εύληπτο το μήνυμά της από το κοινό, ανεξάρτητα από πνευματικό επίπεδο και κοινωνική τάξη).
- Μέσο ψυχαγωγίας
- Μόρφωση, διεύρυνση πνευματικών οριζόντων
- Μέσο επικοινωνίας των πολιτών
ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
- Το μήνυμα της εικόνας απευθύνεται περισσότερο στο συναίσθημα (συγκινεί) και λιγότερο στη λογική > αποπροσανατολισμός πολιτών
- Αλλοίωση προσωπικών επιλογών (το μήνυμα εισχωρεί στο υποσυνείδητο ως δήθεν αληθινό και αντικειμενικό)
- Αλλοίωση κριτικής σκέψης, αφού η έτοιμη «πνευματική» τροφή οδηγεί στην έλλειψη προβληματισμού, στη μηχανιστική σκέψη, στην αναπαραγωγή ιδεολογιών και ιδεολογημάτων
- Αλλοίωση αισθητικού κριτηρίου > εθισμός στο κακόγουστο, στη χαμηλή ποιότητα
- Τα ευδαιμονιστικά πρότυπα που δημιουργεί η εικόνα (ψεύτικη πραγματικότητα) δεν έχουν σχέση με τη σκληρή κοινωνική πραγματικότητα
- Αρνητικά πρότυπα μίμησης πχ βία (ηρωοποίηση βίαιων συμπεριφορών)
- Η εικόνα λειτουργεί και εις βάρος του λόγου
ΕΡΩΤΗΜΑ: ευθύνη της εικόνας αυτής καθ’ αυτής;
Φυσικά και όχι > κακή χρήση της τεχνολογίας από τον άνθρωπο
ΛΥΣΗ: ΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ
 Καλλιέργεια της κριτικής σκέψης
 Ανάπτυξη αισθητικού κριτηρίου
 Λογική σκέψη
 Θετικά πρότυπα
« Η τεχνική δίνει στον πολιτισμό τη διάσταση του πλάτους. Η εκπαίδευση καλείται να συμπληρώσει το νόημά του εξασφαλίζοντας σ’ αυτόν μιαν άλλη διάσταση: τη διάσταση του βάθους»
Ε.Π. Παπανούτσος

ΒΙΒΛΙΟ Στην κοιτίδα της σοφίας και του πολιτισμού, στη χώρα των πνευματικών φώτων, στην Ελλάδα, ένα μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων, ανάμεσά τους και πολλοί νέοι δεν έχουν σχέση με το διάβασμα.
Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι αιτίες του φαινομένου; Ποιες συνέπειες δημιουργούνται απ’ αυτό, σε σχέση βέβαια και με τη συμβολή του βιβλίου στην πνευματική καλλιέργεια του ατόμου; Υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος;
ΠΡΟΛΟΓΙΚΑ Η λέξη «βιβλίον» είναι υποκοριστικό της λέξης «βίβλος» και σημαίνει στην αρχαία ελληνική «μικρά βίβλος», σύντομη μελέτη ή πραγματεία.
Η ιστορία του βιβλίου αρχίζει από την εποχή που οι άνθρωποι αισθάνθηκαν την ανάγκη να διατυπώσουν, να διατηρήσουν και να μεταδώσουν τις σκέψεις τους. Με την τυπογραφία (=η τέχνη αναπαραγωγής κειμένων σε πολλά αντίτυπα), το βιβλίο μπήκε σε μια εντυπωσιακή περίοδο ακμής.
>Η κάλυψη των βιολογικών αναγκών είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ανθρώπου. Όμως, νόημα και περιεχόμενο στη ζωή του δίνουν οι πνευματικές δραστηριότητες και ενασχολήσεις, όπως το διάβασμα.
>Δυστυχώς στη χώρα μας απουσιάζει εν πολλοις η αγάπη, το ενδιαφέρον για τις πνευματικές απολαύσεις, λείπει το πάθος της μελέτης, περιφρονείται το βιβλίο.
ΑΙΤΙΑ
- Η τιμή του βιβλίου; ΠΡΟΣΧΗΜΑ. Προτιμούμε να ξοδεύουμε τα χρήματά μας σε άλλα πιο «αναγκαία» πράγματα
- Η έλλειψη ελεύθερου χρόνου; ΠΡΟΣΧΗΜΑ. Προτιμούμε να αναλώνουμε το χρόνο μας σε άλλες πιο «δημιουργικές» ενασχολήσεις
- Το μεσογειακό κλίμα της χώρας μας; ΠΡΟΣΧΗΜΑ. Το χειμώνα γιατί δε διαβάζουμε; Οι ξένοι τουρίστες γιατί είναι με ένα βιβλίο στο χέρι στις παραλίες;
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΙΤΙΑ:
- ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (TV, ΗΥ, κινητά τηλέφωνα κτλ) > αντικατάσταση διαβάσματος από την εικόνα, την επιφανειακή τέρψη και ευχαρίστηση, την αδιαφορία και την αδράνεια. Κυριαρχία της εικόνας εις βάρος του λόγου.
- Έντονοι, αγχώδεις ρυθμοί ζωής, κοπιαστικό πρόγραμμα μεγάλων και νέων > παθητικότητα ή αναζήτηση εκτόνωσης.
- Υλιστικός προσανατολισμός του σύγχρονου ανθρώπου > περιορίζονται οι πνευματικές του ανησυχίες, έχει αλλοιωθεί το αισθητικό του κριτήριο, το βιβλίο δε θεωρείται ουσιαστική ψυχαγωγία, ενώ κριτήριο κοινωνικής καταξίωσης δε θεωρείται πλέον σε σημαντικό βαθμό η πνευματικότητα.
- (για κάποιους) Στάση διανοούμενων: δημιουργία κλειστού κύκλου, με θέματα ακατανόητα για το ευρύ κοινό, το οποίο απομακρύνεται από τη λογοτεχνία.
- ΣΧΟΛΕΙΟ: δυσμενείς συνθήκες > εντατικοποίηση σπουδών, απόκτηση μηχανικών και σκόπιμων γνώσεων, άγχος εξετάσεων, μη ελκυστικά βιβλία κτλ > απέχθεια για το σχολείο, αποστροφή προς οιοδήποτε βιβλίο.
- Γονείς: μη διαμόρφωση κατάλληλου κλίματος για την ψυχοπνευματική ανάπτυξη του νέου, έλλειψη βιβλίων στο σπίτι, δε διαβάζουν οι ίδιοι κτλ.
Συμβολή του βιβλίου στην πνευματική καλλιέργεια και τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του ανθρώπου- Αισθητική καλλιέργεια > διαμόρφωση αισθητικού κριτηρίου
- Διεύρυνση πνευματικών οριζόντων > προσέγγιση αλήθειας και γνώση πραγματικότητας
- Δημιουργική αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου – ψυχαγωγία
- Καλλιέργεια πνεύματος > ψυχοπνευματική εγρήγορση ενάντια στη νέκρωση της σκέψης
- Ψυχική ηρεμία και καλλιέργεια συναισθηματικού κόσμου
- Γλωσσική καλλιέργεια > βελτίωση εκφραστικής ικανότητας
- Άρση προκαταλήψεων
- Κοινωνικοποίηση και πολιτικοποίηση > προετοιμασία για τη ζωή > διαμόρφωση χαρακτήρα και προσωπικότητας

ΤV ΚΑΙ ΒΙΑ
Στις μέρες μας υπάρχει ένας ευρύτερος προβληματισμός για τη σχέση τηλεοπτικής βίας και εγκληματικότητας. Οι απόψεις διίστανται, αφού άλλοι υποστηρίζουν ότι η προβολή βίας από την τηλεόραση λειτουργεί θετικά -ή τουλάχιστον μη αρνητικά – και κατευναστικά, αφού προκαλεί απέχθεια στους τηλεθεατές, αλλά και γιατί οι νέοι πρέπει να γνωρίζουν τη σκληρότητα της σύγχρονης ζωής, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι η προβολή θεμάτων βίας εξοικειώνει τους νέους, κυρίως, θεατές μ’ αυτήν, οδηγώντας τους πολλές φορές στη μίμηση πράξεων βίας στην καθημερινή τους ζωή.
Να εκθέσετε τους προβληματισμούς σας για τη σχέση τηλεοπτικής βίας και εγκληματικότητας στην καθημερινή ζωή, αλλά και το ρόλο της οικογένειας τόσο σε σχέση με την παρακολούθηση από τα παιδιά τηλεοπτικών προγραμμάτων βίας, όσο και γενικότερα, πάντα βέβαια σε σχέση με τη νεανική βία και εγκληματικότητα στη ζωή.
>τηλεοπτική βία 1) πραγματική (ειδήσεις)
2) ψεύτικη (ταινίες κτλ)
Α΄ ΑΠΟΨΗ: Μη αρνητικές επιδράσεις της τηλεοπτικής βίας
- TV = καθρέπτης της κοινωνίας > ΑΡΑ: βία στη ζωή = βία στην TV
- Προβολή βίας >απέχθεια στους τηλεθεατές γι’ αυτήν
>άμβλυνση- εκτόνωση της επιθετικής διάθεσης διαμέσου της παρακολούθησής της.
- Τηλεοπτική βία > επίδραση μόνο σ’ αυτούς που έχουν εγκληματική προδιάθεση ή αναζητούν την εκτόνωση λόγω των αδιεξόδων που αντιμετωπίζουν
- Γνωριμία του κοινού με τη σκληρή κοινωνική πραγματικότητα > προετοιμάζεται για να την αντιμετωπίσει
- Η επιθετική συμπεριφορά είναι θέμα αγωγής (οικογένεια, εκπ/ση κτλ)
Β΄ ΑΠΟΨΗ: Αρνητικές επιδράσεις τηλεοπτικής βίας
- Προβολή σκηνών βίας > εθισμός και εξοικείωση των νέων με τη βία > βίαιη συμπεριφορά και στην καθημερινή ζωή
- Μίμηση βίαιων πράξεων –πόσο μάλλον όταν ηρωοποιούνται- αφού οι νέοι ως ανολοκλήρωτες προσωπικότητες είναι ευάλωτοι στις επιδράσεις
- Διόγκωση βίας στην TV (η βία στη ζωή δεν είναι τόση όσο η βία στη ζωή)
- Πρόκληση αισθημάτων (έχουν αποδειχτεί με έρευνες) φοβίας, ανασφάλειας και άγχους
- «ψεύτικη» βία > κίνδυνος, από τα μικρά παιδιά κυρίως, σύγχυσης τηλεοπτικού κόσμου και πραγματικότητας
- ΜΜΕ: πρέπει να είναι φορείς αγωγής και διαπαιδαγώγησης
*ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ > οι γονείς δεν παρακολουθούν μαζί με τα παιδιά τηλεόραση (συζήτηση για ψεύτικη και πραγματική βία)
> μη προστασία παιδιών από κακής ποιότητας προγράμματα

« …Από τις επισκοπήσεις των ερευνών που εξέτασαν τη σχέση τηλεοπτικής βίας και επιθετικότητας, προέκυψαν οι ακόλουθες διαπιστώσεις:
- Η επίδραση είναι σαφής και σε άτομα χωρίς βεβαρυμένο ιστορικό επιθετικής συμπεριφοράς
- Η επίδραση της τηλεοπτικής βίας στην επιθετική συμπεριφορά είναι εμφανής αμέσως μετά τη θέαση του σχετικού προγράμματος, υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι η επίδραση μπορεί να είναι και μακροχρόνια
- Ο βαθμός μίμησης επιθετικών προτύπων που προβάλλονται μέσα από παιδικά προγράμματα, εκπομπές φανταστικού περιεχομένου ή μέσα από ρεαλιστικές απεικονίσεις της επιθετικότητας, καθορίζεται σε σημαντικό βαθμό από ορισμένα χαρακτηριστικά των τηλεθεατών (ηλικία, φύλο, προέλευση, ευφυϊα κτλ)…
Παρά τις συσσωρευμένες μαρτυρίες για τη θετική συσχέτιση ανάμεσα στην επιθετική συμπεριφορά και την τηλεοπτική βία, δεν έλειψαν οι αντιρρήσεις ως προς την εγκυρότητα ερευνών ορισμένης κατηγορίας καθώς και οι επιφυλάξεις αναφορικά με την ύπαρξη αιτιώδους σχέσης ανάμεσα στους δύο υπό συζήτηση παράγοντες…»
Δημ. Παπαδοπούλου-Διομ. Μαρκουλής, «θετικές και αρνητικές μορφές κοινωνικής συμπεριφοράς», Θες/νίκη, 1986, σελ. 79-81
« …Η κατ’ επανάληψη ωστόσο διαπιστωμένη θετική συσχέτιση επιθετικότητας και θέασης τηλεοπτικής βίας, αρνητικών προτύπων οικογενειακής αλληλεπίδρασης και ορισμένων τουλάχιστον μορφών αλληλεπίδρασης στο πλαίσιο της ομάδας των συνομηλίκων, αποτελούν επαρκές υπόβαθρο για διορθωτικές παρεμβάσεις…»
Οπ.π., σελ. 96